Pagsusuri ng isang Dula

 Sa Pula, Sa Puti

ni: Francisco Soc Rodrigo

sinuri ni: Ryan Veras Balolot

I.                    Mga Tauhan

a.      Kulas - ang pangunahing tauhan sa kwento, isang sabongero na hindi nawawalan ng pag-asang suwertehin sa pagsasabong.

b.      Celing - maybahay ni kulas, laging nagpapaalala kay kulas na tigilan na nito ang pagsasabong. Pumupusta siya ng palihim sa manok ng  kalaban dahil manalo man o matalo ang kanyang asawang si kulas ay hindi mababawasan ang kanilang salapi.

c.       Sioning - kaibigang matalik ni Celing. Tanging napagsasabihan ni Celing ng kanyang mga saloobin patungkol sa patuloy na pagsasabong ni kulas.

d.      Castor - isang bihasa sa pagsasabong na nagtulak pa lalo kay kulas para huwag mawalan ng pag-asa sa pagsasabong. Pinagpayuhan niya si kulas sa mga nararapat umano nitong gawin upang manalo sa sabong.

e.      Teban - isang engot na kasambahay nila Kulas at Celing. Siya ang inuutusan ni Celing upang pumusta ng palihim sa manok ng kalaban ni Kulas.

II.                  Buod

Si Kulas at Celing ay ang magasawang hindi masyadong mayaman o mahirap, katamtaman lang ang katayuan nila sa buhay. Kaya lamang ang asawa nitong si Kulas ay nalululong sa bisyo  ng pagsasabong ng manok. Namomroblema  itong si Celing sa asawa sapagkat lagi nalang talo kung umuwi ang asawang si kulas galing sa sabong. Kung kaya ay umisip siya ng paraan para hindi sila tuluyang mabaon sa kahirapan. Palihim niyang pinapupusta ang engot na kasambahay na si Teban sa manok ng kalaban upang kahit manalo man o matalo si kulas sa sabong ay wala pa ring talo.

Nagpatuloy ang ganoong Gawain hanggang sa isang araw ay para yatang nawawalan nan g pag-asa itong si Kulas sapagakat hindi naman daw pabor sa kanya ang suwerte kung kaya ay nakapagdesisyon siyang iwan na ang pagsasabong. Ngunit nagbago na lamang ang kanyang isip ng siya ay mapagpayuhan ni Castor,  kasamahan rin niya sa sabongan, sa mga sandaling iyon ay tinuruan ni Castor si Kulas sa mga nararapat nitong gawin na mga estratehiya upang manalo si kulas. Sa katagalan ng kanilang pag-uusap, hangga ng sa muli nanamang nabuhayan itong si Kulas a mananalo siya sa sabong sa pagkakataong ito. Muli ay nanghingi siya perang pamusta sa sabong kay Celing sabay nangakong kung matatalo pa siya sa pagkakataong iyon ay malaya na si Celing na ihawin ang lahat ng kanyang Tinali at nangako rin siyang kakalimutan na niya ang sabong.

Sumapit na nga ang oras ng pagsasabong at pumunta ng palihim si Kulas na pumusta sa manok ng Kalaban gaya ng itinuro ni Castor sa kanya. Pinapusta rin ni Aling Celing si Teban sa manok ng kalaban. Ngunit sa di inaasahang pangyayari ang manok ni Kulas na sadyang tinusok ng karayom ang paa upang sadyang humina at tuluyang matalo ay siya palang mananalo sa labanan ng mga tinali. Sa pagkakataong iyon ay kapwa natalo sa sugal ang mag-asawang Kulas at Castor at wala man lang silang  nakuha kahit ni katiting na kusing. At natupad ang kasunduan ng mag-asawa na iihawin ang lahat ng tinali at magbabago na si Kulas sa kanyang bisyo ng psgsusugal.

III.                Pagsusuri

1.      Panahong kinabibilangan - nabibilang sa lahat ng panahon (noon at maging sa kasalukuyan)

2.      Mga sariling puna:

Maganda ang kuwento, ang istruktura at ang pagkakalahad. Tunay na hahangaan ang may-akda pagkat naipakita niya ang isang mabisang paglalahad ng kuwento. Nag-iwan rin ito ng magagandang kaisipan na kapaki-pakinabang sa mambabasa. Naging kaiga-igaya at madaling maiuugnay ng bawat yugto ng pangyayari sa ating buhay. Ang mga taong nalululong sa bisyo ng pagsasabong ay may pag-asa pang magbago.

3.      Gintong kaisipan:

“Sino bang tao ang nagkakakuwarta sa sugal na hindi gumagamit ng daya?”

Ang pagsusugal ay ang isa sa ipinagbabawal na gawain ng kapwa batas ng Tao at Diyos. Kapag ang isang taong nalululong sa masasamang gawaing tulad nito ay hindi lamang ang taong nagsusugal ang maaaring maapektuhan nito kundi pati na  ang mga taong nasa kanyang paligid. Sa pagsusugal ay gumagamit ng hindi mabilang na masasamang gawaing tulad ng pagdaraya. Labag ito sa kahit na sinuman. Ang pagdaraya ay binubuo ng kasakiman at pagkamakasarili. Wala itong kinikilalang mali at tama. Wala rin itong magandang maidudulot, bagkus ay doble ang balik nitong kamalasan sa taong gumagawa ng ganitong uri ng gawain.

4.      Teoryang Napapaloob:

a.      Realismo - masasabing ito ay kinapapalooban ng realismo dahil ang mga pangyayari sa kwentong ito ay nangyari na sa totoong buhay. Katulad na lamang ng mga lalaking nalululong sa pagsasabong na gumagamit ng daya, gaya ni Castor at Kulas, na kung saan ang ganitong mga gawain ay walang magagandang maidudulot sa pamilya, lipunan at sa sarili.